آقبلاغ کرد نوشته شده توسط مهندس محمد ندیری آقبلاغ
موقعیت جغرافیایی روستای اقبلاغ کرد:
روستای اقبلاغ کرد از روستاهای استان اردبیل از توابع دهستان سنجبد شرقی در بخش مرکزی شهرستان خلخال واقع شده است. فاصله این روستا تا خلخال ۱۳کیلومتر و ارتفاع از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است.
موقع ریاضی روستا:
روستای اقبلاغ کرد در شمال شهر خلخال در ۴۸ درجه، ۳۰ دقیقه، ۳۹ ثانیه طول جغرافیایی شرقی و ۳۷ درجه، ۴۸ دقیقه، ۳۸ ثانیه عرض جغرافیایی شمالی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است.
موقع نسبی روستا:
منطقه مورد مطالعه از شمال به روستای کلستان از جنوب به روستای غفور اباد از جنوب شرقی به کالار و از غرب به روستای نواشنق محدود است.
زبان و مذهب:
قومیت اهالی ناحیه اقبلاغ کرد کرد زبان است و با گویش کرمانجی سخن می گویند اما در حال حاضر رواج تکلم به زبان فارسی در میان این منطقه معمول شده است چراکه مهاجرت آنها به شهرهای شمالی کشور از جمله تالش رضوانشهر(هشتپر) و کیاشهر در چند سال اخیر شدت یافته و همچنین وضعیت شغلی آنان( دوره گردی) ایجاب می کند که حداقل ۳ تا ۴ ماه از سال را مهاجرت کنند ، این امر را بیشتر کرده و این آشنایی به حدی در آنها مؤثر بوده که در انتخاب زبان فرزندان خود ، فارسی را به زبان مادری خود (کرمانجی) ترجیح می دهند.از این رو احتمال اینکه در منطقه در چند سال آینده زبان کرمانجی به کلی از بین رفته و به دست فراموشی سپرده شود، خیلی زیاد است. البته این امر در روستاهای بلوکانلو ، مصطفی لو، لنیر، کلستان، مورستان، آقبلاغ دیده می شود ولی این وضعیت در چهارآبادی پیرانلو، چلنبر، اردبیل و همچنین مهاجرت بیش از حد ساکنین آنها به مرکز شهرستان خلخال و دیگر نقاط ترک زبان، زبان ترکی شدید تر است.
لذا نفوذ زبان ترکی در این مناطق به حدی است که تنها بزرگان محل به زبان کردی آشنایی دارند و فقط در مواقع ضروری در معاشرت با دیگر افراد منطقه به آن زبان تکلم می کنند.تمام کرمانج ها خلخال از جمله روستای اقبلاغ کرد، به لحاظ مذهبی تماماً شیعه مذهبند.
اقلیم( آب و هوا):
آب و هوای روستای اقبلاغ کرد به طور کلی از نوع آب و هوای سرد نیمه مرطوب است. ارتفاعات تالش یا باغرو که در شرق منطقه مورد مطالعه قرار دارد ، مانند سدی دریای خزر ( مازندران) از فلات آذربایجان جدا میکند . این ارتفاعات مانع نفوذ رطوبت دریای خزر به داخل منطقه می شود.
میانگین بارندگی سالیانه روستای اقبلاغ کرد ۴۵۵ میلی متر و میانگین دمای سالیانه ۴/۷ درجه سانتی گراد است. لذا دارای تابستانهای معتدل و زمستانهای سرد است.
.
جاذبه های گردشگری روستای اقبلاغ کرد
– کوه شاه عجم: ارتفاع ۳۰۰۹
– چشمه های آب سرد: در مناطق ییلاقی روستا
– مراتع: در منطقه ییلاقی قرار دارد
منابع درآمد روستا:
کشاورزی، باغداری، دامداری، پرورش زنبور عسل، کارگری و گلیم بافی منابع در آمد بخش روستایی را تشکیل داده و باغداری شامل سیب درختی ، گیلاس، گردو، زردآلو، و آلبالو است.
در برخی نواحی روستا اقدام به کشت محدود صیفی جات و حبوبات(عدس) ، گندم و جو، سیب زمینی نموده اند. اما منابع اصلی و درآمد اولیه روستا را دامداری تشکیل می دهد.
در این روستا به دلیل وجود مراتع خوب (ییلاق) و آب فراوان دامداری یکی از مشاغل اصلی ساکنان منطقه به شمار می رود و به طور معمول هریک از ساکنان نقاط کوهپایه به فراخوانی مالی تعدادی دام نظیر: گوسفند، بز و گاو را نگهداری می کنند.
گوسفند، دام غالب منطقه را تشکیل می دهدلذا مردم روستا با فرا رسیدن فصل گرم دام خود را از منطقه قشلاق به منطقه ییلاقی که همرز با منطقه تالش است می برند. علاوه بر دامداری در اغلب منازل ساکنان روستا مرکز نگهداری مرغ، خروس نیز مرسوم است.
نام گذاری دامها در روستای اقبلاغ کرد بر اساس سن دام در گویش کرمانجی(کردی):
۱- پس(pas): گوسفند ماده ( بعد از زایمان) را پس می نامند.
۲- بران(baran): گوسفند نر است
۳- برخک(barxak): علاوه بر گوسفند حامله بره را تا شش ماهگی نیز برخک می گویند
۴- زا(za): گوسفند تازه زا را نامند.
۵- گاورمه(gawarme): از شش ماهگی تا یک سالگی گوسفند ماده را گاورمه می نامند.
۶- برندر(barandar): گوسفند یک ساله را نامند.
۷- هوال جویی( hawal joei): گوسفندی که دوبار زائیده باشد.
۸- دنک زایه( danak zaya): گوسفندی که یک بار زائیده باشد.
آب آشامیدنی روستا: در حال لوله کشی
امکانات روستا:
منطقه مورد نظر دارای برق، مدرسه ثقه السلام، مدسه راهنمایی مصطفی خمینی ، پنج باب مغازه، نانوایی( بربری،) ، مسجد ، مخابرات، ، شورای ده و دهیار می باشد.
مراتع روستای اقبلاغ کرد:
پوشش مراتع روستای اقبلاغ کرد به مانند سایر نقاط کوهستانی خلخال و تالش( هم مرز با مراتع روستا هستند) از نقاط عمده پرورش دام است. چون این مراتع جزء مراتع ییلاقی تابستانی یا مراتع سردسیری است لذا مردم روستا، آنهایی که دامدار هستند در اوایل فصل تابستان به این مناطق کوچ می کنند .
باید خاطر نشان کرد مراتع این روستا به قدری مرغوب و پر علف است که با مرتع کشورهای اروپایی قابل مقایسه می باشد. به طوری که هر سال هزاران نفر را از جاهای مختلف به طرف خود جذب می کند . پوشش گیاهی ناحیه از یونه، شبدر، گل گاوزبان، بلاغ اوتی، گل ختمی، گزنه، آویشن و گل پر و قارچ کوهی و …. می توان نام برد.
بیولوژی حیات وحش در روستای اقبلاغ کرد
روستای اقبلاغ کرد به دلیل دارا بودن اکوسیستم های گوناگون دارای گونه های مختلفی از جانوران و پرندگان می باشد و از این حیث دارای حیات وحش غنی و ارزشمندی است که می توان به گرگ، روباه، خرگوش، گربه وحشی، خرس، گراز، کبک و بلدرچین وحشی و … اشاره نمود.
با تخریب اکوسیستم های طبیعی بویژه نقاط جنگلی که در منطقه ییلاقی کوهستانی روستا قرار دارد شرایط زیستگاهی مطلوب برای بسیاری از جانوران منطقه مورد مطالعه از میان برده شده است.
رواج شکار ، صید بی رویه به کمیاب شدن و در معرض خطر انقراض قرار گرفتن و حتی نابودی کامل برخی از حیوانات و پرندگان بومی این منطقه انجامیده است. به عنوان مثال بسیاری از پرندگان این روستا مخصوصا در منطقه ییلاقی اعم از بومی و مهاجر نیز بواسطه تخریب زیستگاه و شکار بی ضابطه، کمیاب شده اند. به طوری که این روند در مورد جانورانی که سودمندی های اقتصادی شناخته شده به ویژه از نظر مصرف خوراکی برای انسان دارند با شدت بیشتری پیش می رود نوشته شده توسط محمد ندیری آقبلاغ